Πνευμονία

Η πνευμονία αποτελεί μια σοβαρή λοίμωξη των πνευμόνων και συνήθως κρίνεται απαραίτητη η θεραπεία με αντιβιοτικά. Σε άτομα που γενικά έχουν καλή υγεία η αποκατάσταση είναι πλήρης, ωστόσο κάποιες περιπτώσεις είναι απειλητικές ακόμηκαι για τη ζωή των ατόμων. Σε άτομα που σε γενικές γραμμές η υγεία τους είναι σε άσχημη κατάσταση η πνευμονία ενδέχεται να είναι οξείας μορφής και η λοίμωξη απειλητική για τη ζωή τους.

Τι ονομάζεται πνευμονία;

Η πνευμονία αποτελεί φλεγμονή του πνευμονικού ιστού. Η πνευμονία τείνει να λογίζεται ως σοβαρότερη νόσος συγκριτικά με τη βρογχίτιδα (βρογχίτιδα είναι μια φλεγμονή ή λοίμωξη τωνμεγάλων αεραγωγών – βρόγχων). Όταν η βρογχίτιδα και η πνευμονία παρουσιάζονται ταυτόχρονα, η νόσος ονομάζεται βρογχοπνευμονία.

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι πνευμονίας;

Η πνευμονία προκαλείται κατά κύριο λόγο από μια μόλυνση με βακτήριο ή ιό. Ωστόσο, και άλλα μικρόβια, όπως μύκητες και πρωτόζωα, ενδέχεται να προκαλέσουν πνευμονία. Σε σπανιότερες περιπτώσεις, η μη λοιμώδης πνευμονία ενδέχεται να προκληθεί από την εισπνοή δηλητηρίων ή χημικών ουσιών.

Πώς προκαλείται η πνευμονία;

Η πνευμονία προκαλείται με την εισπνοή βακτηρίων, ιών ή άλλων μικροβίων. Σε περίπτωση που το άτομο έχει γενικά καλή υγεία, ο μικρός αριθμός μικροβίων δεν μπορεί συνήθως να προξενήσει κάποιο σοβαρό πρόβλημα, δεδομένου ότι τα μικρόβια παγιδεύονται στα πτύελα και εξολοθρεύονται από το ανοσοποιητικό σύστημα. Τα μικρόβια ενδέχεται να πολλαπλασιαστούν και να επιφέρουν λοιμώξεις στους πνεύμονες, ιδιαίτερα σε άτομα που δεν βρίσκονται σε καλή κατάσταση υγείας, όπως για παράδειγμα σε αδύναμους οργανισμούς ή ηλικιωμένους, σε άτομα που πάσχουν από κάποια νόσο στο θώρακα, σε άτομα με χαμηλή ανοσία σε λοιμώξεις λόγω εξάρτησης από το αλκοόλ, AIDS ή άλλες σοβαρές ασθένειες. Ωστόσο, η πνευμονία αναπτύσσεται κάποιες φορές ακόμη και σε υγιείς οργανισμούς.

Πόσο σοβαρή είναι η πνευμονία;

Ασθενείς που βρίσκονται σε καλή κατάσταση υγείας. Η αγωγή επιφέρει πλήρη ανάρρωση. Ωστόσο, ορισμένα βακτήρια, ιοί και άλλα μικρόβια είναι πιο σοβαρά και γι’ αυτό η εισαγωγή στο νοσοκομείο κρίνεται για κάποιους απαραίτητη. Σπάνια τα άτομα που έχουν καλή κατάσταση υγείας αποβιώνουν από πνευμονία.

Ασθενείς που βρίσκονται σε επιβαρυμένη κατάσταση υγείας. Σε αυτή την περίπτωση, οι ασθενείς έχουν περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν σοβαρά από την πνευμονία, καθώς άλλωστε αποτελεί κοινή αιτία θανάτου για τα άτομα αυτής της κατηγορίας, όπως για παράδειγμα άτομα στα τελευταία ή στο τελευταίο στάδιο του καρκίνου.

Ποια είναι τα συμπτώματα της πνευμονίας;

Τα τυπικά συμπτώματα της πνευμονίας είναι ο βήχας, ο πυρετός, η εφίδρωση, τα ρίγη, η ανορεξία και η γενική αδιαθεσία, ενώ στα κοινά συμπτώματα συμπεριλαμβάνονται οι κεφαλαλγίες, τα άλγη και οι πόνοι. Τα πτύελα αποκτούν συχνά κιτρινοπράσινο χρώμα και ενίοτε μπορεί να περιέχουν αίμα.

Επιπροσθέτως, στα συμπτώματα ενδέχεται να περιλαμβάνονται η δύσπνοια, η ταχύπνοια, το σφίξιμο στο στήθος, ενώ μπορεί να παρουσιαστεί ξαφνικός πόνος στα πλευρά του θώρακα στην περίπτωση κατά την οποία η λοίμωξη περιλαμβάνει τον υπεζωκότα (δηλαδή, τη μεμβράνη ανάμεσα σε πνεύμονα και θωρακικό τοίχωμα). Ο γιατρός, με τη βοήθεια του στηθοσκοπίου έχει τη δυνατότητα να ακροαστεί τον ήχο τριβής στο στήθος.

Ποια είναι η θεραπεία για την πνευμονία;

Περίθαλψη στο σπίτι

Η θεραπεία στο σπίτι αποτελεί κατάλληλο τρόπο αντιμετώπισης, εφόσον η υγεία του ατόμου ήταν γενικά καλή και ο τύπος της πνευμονίας μη οξεία. Τα αντιβιοτικά συνταγογραφούνται όταν ο γιατρός υποψιάζεται την ύπαρξη πνευμονίας. Η βακτηριακή λοίμωξη αποτελεί κοινή αιτία και τα αντιβιοτικά ενδείκνυνται για την εξολόθρευση των βακτηρίων. Η θεραπεία με αντιβιοτικά είναι συνήθως δραστική και αναμένεται η πλήρης ανάρρωση του ασθενούς. Εάν η θεραπεία είναι σωστή, τα συμπτώματα αρχίζουν να υποχωρούν σε διάστημα ολίγων ημερών, αν και ο ασθενής ενδέχεται να αισθάνεται κόπωση ακόμη και μια εβδομάδα μετά την εξάλειψη της λοίμωξης. Συστήνεται η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων υγρών προκειμένου να αποφευχθεί η αφυδάτωση. Επίσης, η τακτική λήψη παρακεταμόλης ή ιβουπροφαίνης μπορεί να μειώσει τον πυρετό και να ανακουφίσει από πόνους. Τέλος, ο θεράπων ιατρός θα πρέπει να ενημερωθεί σε περίπτωση που τα συμπτώματα δεν έχουν βελτιωθεί κατά τις επόμενες δύο ημέρες.

Νοσοκομειακή περίθαλψη

Σε περιπτώσεις όπου διαγιγνώσκεται οξεία πνευμονία ή τα συμπτώματα δεν βελτιώνονται άμεσα ύστερα από την έναρξη της θεραπείας με αντιβιοτικά, συνίσταται η εισαγωγή σε νοσοκομείο. Επίσης, η νοσοκομειακή περίθαλψη συνίσταται σε άτομα που η γενική υγεία τους δεν ήταν καλή ή που υπάρχει η υποψία να έχουν προσβληθεί από ένα πιο επικίνδυνο μικρόβιο, όπως για παράδειγμα τη legionella pneumophila (το βακτήριο που προκαλεί τη νόσο των λεγεωνάριων).

Με την ακτινογραφία θώρακος επιβεβαιώνεται η διάγνωση και η έκταση της μόλυνσης. Με τις εξετάσεις αίματος και πτυέλων προσδιορίζεται το βακτήριο που προκάλεσε την πνευμονία και με τον τρόπο αυτό χορηγείται το κατάλληλο ντιβιοτικό. Σε περιπτώσεις κατά τις οποίες το βακτήριο που προκάλεσε την πνευμονία αποδεικνύεται ανθεκτικό στη χορήγηση του πρώτου αντιβιοτικού, η αλλαγή σε κάποιο άλλο είναι απαραίτητη. Καθίσταται απαραίτητη η χρήση οξυγόνου και άλλων υποστηρικτικών θεραπειών εάν πρόκειται για κάποιο τύπο οξείας πνευμονίας, ενώ δεν αποκλείεται και η εισαγωγή του ασθενούς σε μονάδα εντατικής θεραπείας.

Είναι δυνατή η πρόληψη της πνευμονίας;

Η ανοσοποίηση κατά του πνευμονιόκοκκου (κοινή αιτία της βακτηριακής πνευμονίας) και ο ετήσιος εμβολιασμός κατά του ιού της γρίπης υποδεικνύονται ως κατάλληλοι για την πρόληψη της πνευμονίας όταν οι ασθενείς ανήκουν σε κατηγορίες υψηλού κινδύνου ανάπτυξης αυτών των λοιμώξεων. Τέλος, προτείνεται η διακοπή του καπνίσματος, καθώς ο καπνός του τσιγάρου βλάπτει το επιθήλιο των αεραγωγών και καθιστά τους πνεύμονες πιο επιρρεπείς σε λοιμώξεις.

Τι πρόκειται να συμβεί στην περίπτωση που η πνευμονία επανεμφανιστεί;

Σε περιπτώσεις κατά τις οποίες τα άτομα παρουσιάζουν σε γενικές γραμμές καλή κατάσταση υγείας και, εν τούτοις, αναπτύσσουν υποτροπιάζουσες εξάρσεις πνευμονίας, ενδεχομένως να πρόκειται για τις πρώτες ενδείξεις προβλήματος των πνευμόνων ή του ανοσοποιητικού συστήματος. Επομένως, εάν η πνευμονία επανεμφανιστεί χωρίς προφανή λόγο, προτείνεται η υποβολή σε εξετάσεις σχετικές με το ανοσοποιητικό σύστημα.

References
Guidelines for the management of community acquired pneumonia in adults. British Thoracic Society
(2009)
Durrington HJ, Summers C; Recent changes in the management of community acquired pneumonia
in adults. BMJ. 2008 Jun 21;336(7658):1429-33.